Ateşten Gömlek, Milli Mücadele yıllarını anlatan 1922’de yayınlanan ilk romandır. Aradan 100 yıl geçmesine rağmen hala okurların okuma listelerinde yer alan Ateşten Gömlek, tarihimize ışık tutan ender eserlerden biridir. Peki Ateşten Gömlek konusu nedir, yazarı ve karakterleri kimlerdir?
Ateşten Gömlek kitabını inceleyelim…
Ateşten Gömlek Konusu Nedir?
Ateşten Gömlek, Milli Mücadele yıllarını konu alan bir romandır. Romanın başkarakteri Ayşe, İzmir’in işgali sırasında eşini ve çocuğunu kaybeder. İstanbul’a kardeşinin arkadaşı Peyami’nin yanına gelir. Ayşe ve Peyami Anadolu’ya gidip Kuvay-ı Milliye’ye hizmet etmeye karar verirler.
İhsan, Peyami ve Ayşe Anadolu’ya gider. Ayşe, Eskişehir’de hemşire olarak görev alır. Peyami tercüman olarak çalışmaya başlar. Ayşe’nin güzelliği hem Peyami’yi hem de İhsan’ı etkiler.
İhsan, Ayşe’ye evlenme teklif eder. Peyami ise duygularını Ayşe’ye asla açamaz. Ayşe, cevabını ancak İzmir alındıktan sonra verebileceğini İhsan’a söyler. Adı ‘Ateşten Gömlek’ olan bu aşk hem İhsan hem de Piyami için büyük bir yas olacaktır.
Kitabın sonunda İhsan ve Ayşe cephede savaşırken ölürler. Peyami gazi oldu. Peyami, Kurtuluş Savaşı anılarını yazmaya başlar. Ancak Peyami geçirdiği ameliyattan kurtulamaz.
Fire Shirt Karakterleri Kimlerdir?
Ayşe: Romanın ana karakteridir. Kocasını ve çocuklarını İzmir’in işgalinde kaybeder. Ailesini kaybeden Ayşe, Milli Mücadele’yi desteklemek için önce akrabası Peyami’ye, ardından Anadolu’ya gider. Ayşe büyük bir aşkın ortasında kalacaktır. Kurtuluş Savaşı’nın kahraman kadın karakterlerinden biridir.
Cemal: Ayşe’nin abisidir. Milli Mücadele’nin önemli subaylarından biridir.
Peyami: Ayşe’nin abisi Cemal’in arkadaşıdır. İstanbul’da yaşıyor. Milli Mücadele’ye takviye kuvvet vermek için savaşa giden bir subaydır. Ayşe’ye aşık olur. Ancak duygularını Ayşe’ye açamaz. Milli Mücadele’de kafasına kurşun sıkar. Gazi olur, ameliyata girer. Ancak ameliyattan sağ çıkamaz.
İhsan: Peyami’nin arkadaşıdır. Üç arkadaş birlikte Anadolu’ya giderler. Ancak İhsan da zamanla Ayşe’ye aşık olur. Ayşe’ye evlenme teklif eder ama bir cevap alamaz.
Kezban: Ailesi İzmir’de Yunanlılar tarafından katledilmiş bir genç kızdır. İhsan’a aşıktır ve onun izinden giderek Milli Mücadele’ye katılır.
Mehmet Çavuş : Kezban’a aşıktır. Kezban için Kuvayi Milliye’ye katılır. Ancak Kezban, İhsan’a aşık olduğu için kabul etmez.
Ateşten Gömlek, Halide Edip Adıvar tarafından 1922 yılında yazılmıştır. Adıvar, bizzat Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte olan bir isimdir.
Halide Edip Adıvar, Kurtuluş Savaşı’nda bizzat Atatürk’ün yanında yer aldı ve olaylara birinci elden tanık oldu. Savaş yıllarında yazdığı bu eser 1922 yılında yayımlanmıştır. Bu özelliği ile o yılları anlatan ilk roman olma özelliğini de taşımaktadır.
Kurtuluş Savaşı’nda yaşanan olaylar, önce İtilaf Devletleri’nin işgali, ardından Anadolu’da başlayan Kuvva-yi Millliye süreci ve düzenli orduya geçiş aşamaları Ateşten Gömlek’te okuyucuya aktarıldı. İyi bir gözlemci olan Adıvar, Anadolu’nun durumunu tüm gerçekliğiyle yansıtmayı başarmıştır.
Ateşten Gömlek romanı, Peyami’nin günlüğünde yazdıklarına dayanmaktadır. Memur olan Peyami de Ayşe’ye aşık olmuştur. Böylelikle romandaki kahramanların iç dünyaları da yansıtılmış olur.
Ateşten Gömlek, Muhsin Ertuğrul tarafından beyaz perdeye uyarlandı.
Muhsin Ertuğrul, Ateşten Gömlek sinemasının senaristliğini ve yönetmenliğini üstlendi. Ateşten Gömlek isminin çıkış hikayesi farklı bir yazara dayanmaktadır:
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ateşten Gömlek adını temelde kendi eseri için düşünmüştür. Adıvar bu isimden çok etkilenmiş. Üstelik Anadolu’da yaşanan yaşama çok uygun bir isim olduğunu düşünüyor. Bu isteği ile Yakup Kadri Karaosmanoğlu’ndan izin isteyen bir mektup yazar.
Ateşten Gömlek romanı da bu mektupla başlayacak.
